Przyszłość CPK, szczegóły budowy CPK

Trójskokiem w CPK – co dalej z lotniskiem w Baranowie?

Rząd przedstawił plany rozwoju Centralnego Portu Komunikacyjnego. Co do zasady, podtrzymano główne założenia poprzedniej ekipy, zapowiadając dodatkowo realizację połączeń kolejowych pomiędzy głównymi miastami w Polsce oraz dużą przebudowę autostrady A2 na trasie Warszawa-Łódź. Wszystko to oznaczać będzie masowe wywłaszczenia nieruchomości na cele publiczne.

Premier Donald Tusk, minister infrastruktury Dariusz Klimczak, wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak oraz pełnomocnik rządu ds. CPK Maciej Lasek na konferencji z dnia 26 czerwca 2024 r. przedstawili plany rozwoju sztandarowego projektu poprzedniej ekipy rządzącej, czyli Centralnego Portu Komunikacyjnego. Jak podkreślił premier, budowa megalotniska na Mazowszu, linii Kolei Dużych Prędkości oraz modernizacja autostrady A2 ma być dla Polski „trójskokiem w nowoczesność”.

Inwestycje mają pochłonąć łącznie ok. 131 mld złotych, z czego na rozwój kolejnictwa rząd przeznaczy ok. 80 mld złotych, a na budowę megalotniska w Baranowie ok. 42 mld 700 tys. złotych. Jednocześnie – jak zastrzeżono – do kwoty tej nie wliczają się koszty zakupu nowych samolotów dla Polskich Linii Lotniczych LOT. Flota ma docelowo zostać powiększona o 100% względem stanu obecnego – do 135 sztuk samolotów.

Centralny Port Komunikacyjny: zakończenie budowy lotniska w Baranowie, rozbudowa lotnisk w Modlinie i na Okęciu

Na konferencji podtrzymano plany budowy lotniska na zachodnim Mazowszu, które będzie obsługiwać ok. 34 mln pasażerów rocznie. Jeszcze w 2024 r. ma zostać wydana dla niego tzw. decyzja lokalizacyjna, a sam port – zgodnie z założeniami – powstanie do 2031 r. Następnie w 2032 r. zostanie przekierowany z niego cały ruch pasażerski z Lotniska Chopina w Warszawie.

Na konferencji nie podano szczegółów, jednak można przypuszczać, że lokalizacja lotniska będzie z grubsza pokrywać się z pierwotnym projektem. Mieszkańcy gmin Baranowo, Teresin i Wiskitki, którzy nie przystąpili do tzw. Programu Dobrowolnych Nabyć, muszą zatem liczyć się z wywłaszczeniami swoich gruntów. Szerzej o zasadach, na jakich przebiegać będzie przymusowe odejmowanie praw do nieruchomości pod CPK przeczytasz w artykule: Wywłaszczenie pod komponent lotniskowy CPK.

Jednocześnie rozbudowywane będą lotniska regionalne. Szczególny nacisk ma zostać położony na modernizację portu w Modlinie, a także zwiększenie przepustowości Lotniska Chopina na Okęciu w Warszawie. Port na Okęciu – po zlikwidowaniu połączeń pasażerskich – może pełnić rolę hubu dla lotów towarowych. Szef rządu przyznał, że widzi go w roli lotniska obsługującego nowoczesne drony cargo, tj. bezzałogowe samoloty transportowe.

Projekt 100 minut, czyli „miasto-Polska”

Największe koszty związane z ideą CPK mają zostać poniesione na rozwój kolejnictwa. Kluczową inwestycją jest budowa do 2035 r. tzw. „Y”, czyli linii Kolei Dużych Prędkości łączących Warszawę, Łódź, Poznań i Wrocław. Pociągi na tej trasie mają osiągać prędkość aż 300-320 km/h. W ramach tej inwestycji do 2029 r. zostanie zrealizowany tunel kolejowy w Łodzi. Na czas przekopu ludzie mieszkający na jego trasie zostaną ulokowani w hotelach.

Dodatkowo, jak zwrócił uwagę szef rządu, konieczna jest rozbudowa i modernizacja połączeń kolejowych pomiędzy największymi miastami w kraju. „Projekt 100 minut” ma sprawić, że Polska zamieni się w megalopolis, a czas podróży między stolicą i miastami wojewódzkimi ulegnie diametralnemu skróceniu. Jak podaje Ministerstwo Infrastruktury docelowy czas przejazdu na wybranych relacjach wyniesie:

• Warszawa-Łódź: 38 minut
• Warszawa-Wrocław: 102 minuty
• Warszawa-Poznań: 99 minut
• Warszawa-Gdańsk: 99 minut
• Warszawa-Toruń: 100 minut
• Warszawa-Białystok: 85 minut

Wcześniejsze plany zakładały budowę tzw. szprych kolejowych, które łączyłyby się w Warszawie i Baranowie. Obecnie projekt ma zostać przeanalizowany, zwłaszcza pod kątem opłacalności. O tym jak wyglądają pierwotne założenia tej inwestycji, a także na jakich warunkach mogą być wywłaszczane grunty pod tory, dowiesz się z artykułu: Kolej Dużych Prędkości – wszystko co należy wiedzieć na temat wywłaszczeń związanych z budową KDP.

Po zakończeniu modernizacji kolejnictwa, pociągi w Polsce mają docelowo obsługiwać ok. 500 mln pasażerów rocznie (przejazdów). Jak podaje Urząd Transportu Kolejowego, w 2023 r. było to 374,4 mln pasażerów (w: Jak zmieniła się kolej pasażerska w Polsce przez ostatnie pół wieku, Warszawa 2024 r.)

Rozbudowa A2 – wywłaszczenia pod drogę na trasie Warszawa-Łódź

Premier zapowiedział w ramach CPK dodatkową inwestycję, której poprzedni rząd nie planował. Autostrada A2 pomiędzy Warszawą a Łodzią zostanie powiększona o 3 i 4 pas ruchu – czyli dwukrotnie. Przetarg na realizację inwestycji ma zostać ogłoszony już w 2025 r.

Powyższe oznaczać będzie masowe wywłaszczenia gruntów na cele drogowe. Autostrada biegnie głównie przez tereny intensywnie użytkowane rolniczo. Dodatkowo w bezpośrednim sąsiedztwie trasy przez lata powstało wiele inwestycji – fabryk, centrów logistycznych, magazynów, hoteli itp. Z utratą swoich domów i gospodarstw rolnych muszą nieuchronnie liczyć się mieszkańcy miast i wsi przyległych do autostrady – modernizacja wymagać będzie bowiem nie tylko poszerzenia obecnej infrastruktury, ale także budowy nowych zjazdów, punktów obsługi podróżnych itp.

Proces wywłaszczenia nieruchomości pod drogi oraz problematyka związana z odszkodowaniami za utracone mienie zostały szeroko omówione w artykułach:

• Co to jest ZRID?
• Wywłaszczenie nieruchomości pod drogi publiczne – odszkodowanie
• Odszkodowania za wywłaszczenie pod drogi – wysokość odszkodowania za wywłaszczenie pod drogi (2024)

Osoby zagrożone wywłaszczeniami nie powinny biernie czekać na rozwój wypadków, ale jak najszybciej podjąć kroki ku zminimalizowaniu negatywnych skutków czekającej ich sytuacji.

Przyszłość budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego – podsumowanie

Podsumowując, rozwój Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK) stanowi jedno z najbardziej ambitnych przedsięwzięć infrastrukturalnych w historii Polski. Obecny rząd, podtrzymując założenia poprzednich władz, zobowiązał się do realizacji projektu, który ma nie tylko zmodernizować krajową sieć transportową, ale także znacząco przyczynić się do gospodarczej transformacji kraju.

Kluczowe inwestycje obejmują budowę nowego lotniska w Baranowie, rozbudowę istniejących portów lotniczych oraz rozwój Kolei Dużych Prędkości, co ma przekształcić Polskę w dobrze skomunikowane megalopolis. Wszystko to wymaga olbrzymich nakładów finansowych, szacowanych na około 131 mld złotych, a także poniesienia nieuchronnych kosztów społecznych – tj. licznych wywłaszczeń nieruchomości na cele publiczne.