Ewidencja gruntów i budynków a opodatkowanie nieruchomości

Do kluczowych rejestrów publicznych należy ewidencja gruntów i budynków. Stanowi ona podstawę m.in. do określenia zobowiązań podatkowych. Czy organy podatkowe są zawsze związane zapisami tego dokumentu? Przeczytaj dzisiejszy artykuł i dowiedz się, co należy zrobić, jeśli funkcja nieruchomości nie odpowiada zapisom w ewidencji.

Spór o funkcję budynku – przykład z praktyki sądowej

W jednej ze spraw właściciel zakwestionował wysokość naliczonego podatku od budynku klasyfikowanego jako biurowy. Argumentował, że tylko część budynku jest wykorzystywana na cele biurowe, a reszta służy działalności rolniczej. Według właściciela powinno to uprawniać do zwolnienia z podatku. Organ podatkowy uznał jednak, że decydujące są zapisy w ewidencji gruntów i budynków (inaczej: katastrze nieruchomości), a nie faktyczne użytkowanie budynku.

Spór trafił ostatecznie do Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA), który rozpatrując skargę kasacyjną, przychylił się do stanowiska organu podatkowego (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 stycznia 2023 r. sygn. akt III FSK 2008/21).

Rola ewidencji gruntów i budynków w określeniu zobowiązania podatkowego

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że zgodnie z art. 21 ust. 1 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne, dane z ewidencji gruntów i budynków są wiążące przy ustalaniu zobowiązań podatkowych. W praktyce oznacza to, że organy podatkowe powinny opierać się na klasyfikacjach wskazanych w ewidencji i nie mają prawa do samodzielnego klasyfikowania nieruchomości pod kątem ich funkcji. Sąd podkreślił, że stanowisko to znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach NSA.

Kategorie danych w ewidencji gruntów i budynków

W swoim orzeczeniu sąd przypomniał, że dane zawarte w ewidencji dzielą się na dwie główne kategorie:

• Dane bezwzględnie wiążące

Obejmują one informacje o przeznaczeniu, funkcji, obszarze i granicach działek, a także rodzaju zabudowy i powierzchni użytkowej budynków. Organy podatkowe muszą bezwzględnie stosować się do tych danych, a ich zmiana wymaga odpowiedniego trybu administracyjnego.

• Dane o względnej mocy wiążącej

W wyjątkowych sytuacjach możliwa jest weryfikacja zgodności danych z rzeczywistością, np. gdy informacje zawarte w ewidencji są sprzeczne z danymi z innych rejestrów publicznych lub gdy zastosowanie wyłącznie danych z ewidencji koliduje z przepisami podatkowymi. Drugi przypadek może mieć miejsce np. w sytuacji, gdy klasyfikacja w ewidencji nie przewiduje określenia dla rodzaju działalności wpływającej na wymiar podatku. Wówczas dane z ewidencji są pomijane (organ podatkowy nigdy ich nie zmienia).

Przeciwdowód w postępowaniu przeciwko zapisom ewidencji gruntów i budynków

Co w przypadku, jeśli w ewidencji znajdują się błędne informacje? Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że skoro wypis z ewidencji gruntów i budynków stanowi dowód z dokumentu urzędowego, przeciwdowodem pozwalającym organom podatkowym ustalić wymiar podatku w oparciu o dane inne niż wynikające z tej ewidencji, powinien być również dokument.

Co do zasady, zmiana sposobu opodatkowania w przypadku danych bezwzględnie wiążących może nastąpić po zaktualizowaniu informacji w ewidencji. Jak zaznaczono w innym Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, jeżeli w postępowaniu administracyjnym przed właściwym starostą podatnik przeprowadzi skuteczny przeciwdowód przeciwko treści dokumentu urzędowego, jakim jest ewidencja gruntów i budynków, wówczas dopiero pojawi się możliwość zmiany sposobu opodatkowania spornych nieruchomości (Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2015 r. sygn. akt II FSK 1691/14).

Dane z ewidencji gruntów i budynków jako podstawa opodatkowania nieruchomości – podsumowanie

Orzeczenie NSA z 18 stycznia 2023 r. potwierdza, że ewidencja gruntów i budynków jest kluczowym źródłem informacji dla organów podatkowych przy wymiarze podatków. Zgodnie z wyrokiem, dane w ewidencji są uznawane za wiążące do momentu ich zmiany w odpowiednim trybie administracyjnym, a faktyczne użytkowanie nieruchomości może mieć wpływ na opodatkowanie dopiero po aktualizacji ewidencji. W praktyce oznacza to, że podatnik nie będzie mógł skutecznie odwołać się od wymiaru podatku wyłącznie na podstawie innego sposobu użytkowania nieruchomości niż zapisano to w ewidencji.

Jeżeli dane w ewidencji gruntów i budynków nie odpowiadają stanowi faktycznemu (np. funkcji nieruchomości), właściciel powinien informacje zaktualizować. W takim przypadku konieczne jest złożenie wniosku we właściwym starostwie powiatowym. Warto zasięgnąć porady prawnej, aby mieć pewność, że pismo zostanie prawidłowo wypełnione oraz będzie zawierało niezbędne załączniki stanowiące podstawę dokonania zmian.

Źródła:

• Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne

• Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych

• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 stycznia 2023 r. sygn. akt III FSK 2008/21

• Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 listopada 2015 r. sygn. akt II FSK 1691/14