Umowa spółki z o.o.

Kodeks spółek handlowych reguluje funkcjonowanie wielu spółek różnego rodzaju. Do jednych z najbardziej popularnych w Polsce należą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. zym są i w jaki sposób można założyć taki podmiot?

Co to jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością należy do kategorii kapitałowych spółek prawa handlowego, co oznacza, że posiada własną osobowość prawną – jest odrębnym podmiotem, który może zaciągać zobowiązania, nabywać prawa, pozywać oraz być pozywanym. Spółka z o.o. nabywa osobowość prawną wraz z chwilą wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego – rejestru, w którym muszą się znaleźć wszystkie spółki z o.o. działające na terenie Polski. 

Zgodnie z treścią art. 151 KSH, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki. Wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że spółka z o.o. jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 roku o podatkach i opłatach lokalnych, a status ten uzyskuje poprzez dokonanie wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRS, w którym też ujawniony jest przedmiot prowadzonej działalności.

Przy czym właśnie wpis do rejestru przedsiębiorców KRS jest wystarczający do uznania danego podatnika za przedsiębiorcę, o którym mowa w art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy bez względu na to, czy taki podatnik prowadzi działalność gospodarczą w znaczeniu nadanym w art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy.

Co musi zawierać umowa spółki z o.o.?

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może powstać, gdy zostanie zawarta odpowiednia umowa. Ustawodawca przewidział, że może ona przybrać formę aktu notarialnego albo zostać sporządzona w tzw. trybie S24 (przy wykorzystaniu elektronicznego wzorca umowy). W tym drugim przypadku wizyta w kancelarii notarialnej nie jest oczywiście potrzebna.

Każda spółka z o.o. jest inna, więc warto również zindywidualizować treść umowy – dostosować do przedmiotu prowadzonej działalności oraz innych potrzeb wspólników Niezależnie od tego umowa spółki z o.o. musi zawierać w sobie pewne niezbędne minimum. Zgodnie z treścią art. 157 §1 KSH, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać:

• • firmę i siedzibę spółki;
•  
  • przedmiot działalności spółki;
•  
  • wysokość kapitału zakładowego;
•  
  • czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
•  
  • liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników;
•  
  • czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Dokładna treść postanowień umownych zależy od woli założycieli spółki z o.o. Nie mogą one oczywiście naruszać obowiązujących przepisów lub zasad współżycia społecznego. Spółki z o.o. mogą działać w każdym prawnie dozwolonym celu, o ile oczywiście dana działalność nie jest zarezerwowana dla innego rodzaju spółek (np. działalność ubezpieczeniową i bankową mogą wykonywać wyłącznie spółki akcyjne). 

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w zakresie odnoszącym się do praw i obowiązków pracowników będących wspólnikami jest źródłem prawa pracy. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może stanowić, że wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi będącemu wspólnikiem jest dopuszczalne tylko w przypadku okoliczności uzasadniających rozwiązanie umowy na podstawie art. 52 KP.

Jak stanowi art. 157¹ §1-3 KSH, umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może być zawarta również przy wykorzystaniu wzorca umowy. Zawarcie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przy wykorzystaniu wzorca umowy wymaga wypełnienia formularza umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia umowy kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Umowa w tej formie zawarta jest po wprowadzeniu do systemu teleinformatycznego wszystkich danych koniecznych do jej zawarcia i z chwilą opatrzenia ich podpisem elektronicznym.

W praktyce umowa zawierana przy wykorzystaniu wzorca przeznaczona jest dla małych, głównie jednoosobowych, spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Większa liczba wspólników oraz szeroki zakres działalności danej spółki powinien skłonić jej założycieli do wizyty w kancelarii notarialnej, w której rejent przygotuje odpowiednią umowę z właściwymi zapisami. 

Zmiana umowy spółki z o.o.

Zawarcie umowy spółki z o.o. nie oznacza, że raz sporządzona treść takiego kontraktu ma charakter dożywotni. Umowa może być w każdej chwili zmieniona. Ustawodawca przewiduje, że zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru.

Umowa spółki zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy może być również zmieniona, w zakresie postanowień zmiennych umowy, w tym również co do wysokości kapitału spółki, przy wykorzystaniu wzorca uchwały zmieniającej umowę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością udostępnionego w systemie teleinformatycznym, podjętej zgodnie z art. 240¹ KSH. 

Zmianę umowy spółki zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. Równocześnie z wpisem o zmianie umowy należy wpisać do rejestru zmiany danych dotyczących zgłoszenia spółki do KRS po raz pierwszy, jeżeli dane te podlegają wpisowi. Na gruncie zasady wiarygodności informacji zawartych w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sadowego informacje te objęte są domniemaniem prawdziwości.

Co do zasady, dane te mają charakter wzruszalny i można je obalić wskazując, że są niezgodne z rzeczywistym stanem prawnym, jednakże na nieprawdziwość tych danych nie może powoływać się sam podmiot, którego dane dotyczą, bo to na nim spoczywa obowiązek niezwłocznego wystąpienia z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.

W sytuacji niedopełnienia obowiązku zawiadomienia organu o zmianie adresu spółki, niedopuszczalne jest przerzucanie ujemnych skutków braku powiadomienia o zmianie miejsca siedziby, bądź adresu do korespondencji, na organy podatkowe, które nie mogą ponosić nieograniczonej odpowiedzialności za działania stron postępowania.

Zaakceptowanie praktyki przeciwnej oznaczałoby paraliż organów podatkowych, które przed każdym wysłaniem pisma bądź aktu administracyjnego stronie, musiałyby sprawdzać z urzędu, czy podatnik nie zmienił wskazanego uprzednio adresu.

We wszystkich przypadkach zmiany umowy spółki do ich skuteczności niezbędny jest wpis do KRS. Uzależnienie skutku zmiany umowy spółki od innych okoliczności niż wpis do KRS jest sprzeczne z prawem. Nie można przyjąć, że na przykład uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia czy upływem siedmiu dni, itd. Decydujący jest tu wpis do KRS, a nie żadne inne regulacje. Zmiana umowy spółki jest zatem skuteczna – zarówno wobec wspólników jak też osób trzecich – z chwilą wpisu do rejestru.

Wpis ten ma charakter konstytutywny. Oznacza to, że do tego czasu nie jest możliwe w stosunkach wewnętrznych podejmowanie działań w oparciu o spełnienie warunku (na przykład zawieszającego) wpisu czy też fikcję dokonania wpisu. Uzależnienie skutku zmiany umowy spółki od innych okoliczności niż wpis do KRS jest sprzeczne z prawem. Nie można więc przyjąć, że uchwała w przedmiocie zmiany umowy spółki wchodzi w życie z dniem jej podjęcia czy też np. z upływem siedmiu dni. 

Rozwiązanie umowy spółki z o.o.

Umowa spółki, tak jak każda umowa cywilnoprawna, może zostać rozwiązana. Stanie się tak choćby wtedy, gdy minie czas, na jaki została powołana do życia dana spółka. Co prawda sytuacje, w których dochodzi do sporządzenia terminowej umowy spółki z o.o. są rzadkie to jednak ustawodawca dopuszcza i taką możliwość. 

Spółka z o.o. (szczególnie ta powołana bezterminowo) może zostać rozwiązana także i w innych okolicznościach. Jak stanowi art. 270 KSH, rozwiązanie spółki powodują:

• • przyczyny przewidziane w umowie spółki;
•  
  • uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza;
•  
  • w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, również uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki opatrzona przez wszystkich wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym;
•  
  • ogłoszenie upadłości spółki;
•  
  • inne przyczyny przewidziane prawem.

Dodatkowo istnieje możliwość sądowego rozwiązania spółki, stać się tak może w dwóch przypadkach:

• • na żądanie wspólnika lub członka organu spółki, jeżeli osiągnięcie celu spółki stało się niemożliwe albo jeżeli zaszły inne ważne przyczyny wywołane stosunkami spółki;
•  
  • na żądanie oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, jeżeli działalność spółki naruszająca prawo zagraża interesowi publicznemu.

W tym miejscu warto przytoczyć wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 25 stycznia 2018 r. (sygn. akt I Aga 27/18), zgodnie z którym podstawowym celem spółki w obrocie gospodarczym jest prowadzenie działalności tak, aby przynosiła ona zyski.

Należy jednak mieć na uwadze, że sąd powinien dokonywać oceny możliwości osiągnięcia tak rozumianego celu spółki z szerokiej perspektywy, ponieważ przejściowe, czy nawet trwalsze trudności ekonomiczne, o ile mają charakter przezwyciężalny, nie mogą uzasadniać rozwiązania spółki.

Nie ma przy tym znaczenia, czy przyczyny takiego stanu rzeczy są zawinione, czy nie zawinione przez wspólników bądź organy spółki. Ostatecznie bowiem wyniki finansowe każdego przedsiębiorcy są tylko w części uzależnione od jego osobistych starań, gdyż istotny wpływ na nie – w warunkach gospodarki rynkowej – mają także zewnętrzne uwarunkowania, w części przypadków wręcz determinujące, czy dana działalność gospodarcza prowadzona w określonym miejscu i czasie jest rentowna, czy też przynosi straty.

Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru. Do dnia złożenia wniosku o wykreślenie spółki z rejestru jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o dalszym istnieniu spółki może zapobiec jej rozwiązaniu, chyba że z żądaniem rozwiązania wystąpił niebędący wspólnikiem członek organu spółki lub właściwy organ.