Forma działalności gospodarczej

Jeżeli mamy już pomysł na prowadzenie działalności gospodarczej, wiemy, co chcemy robić i jak to rozwijać w przyszłości. W głównej mierze skupiamy się na tworzonym produkcie i formie jego dostarczania, jednak do podjęcia pozostaje jeszcze jedna ważna decyzja – forma działalności gospodarczej.

Na podjęcie decyzji wpłynie wiele czynników, począwszy od kwestii organizacyjnych poprzez finansowe, w tym podatkowe.

W niniejszym artykule przybliżę podstawowe różnice pomiędzy spółkami osobowymi i kapitałowymi.

Działalność gospodarcza

Działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Prawo dopuszcza prowadzenie działalności w różnorakiej formie. Osoba fizyczna może prowadzić we własnym imieniu działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ponadto Kodeks spółek handlowych daje nam możliwość podjęcia działalności w formie spółki handlowej, która podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego.

• Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę

Rodzaje spółek

Wśród spółek handlowych wyróżnić możemy spółki osobowe oraz spółki kapitałowe. Spółkami  osobowymi są: spółki jawne, komandytowe, partnerskie, akcyjno-komandytowe. Spółkami kapitałowymi są zaś spółki z ograniczoną odpowiedzialności oraz spółki akcyjne.

W obrocie gospodarczym pojawiają się również spółki cywilne. Pamiętajmy o tym, że spółka cywilna nie jest spółką prawa handlowego. Jest stosunkiem opartym na umowie, w której wspólnicy zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w oznaczony sposób, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Spółka cywilna w odróżnieniu od spółek handlowych nie podlega rejestracji w rejestrze przedsiębiorców ani wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wpisowi do ewidencji podlegają natomiast wspólnicy tej spółki będący osobami fizycznymi.

• Zgromadzenie wspólników spółki z o.o.

Jaka forma działalności gospodarczej będzie najlepszym wyborem?

Na powyższe pytanie nie ma jednej odpowiedzi. Wszystko uzależnione jest od naszych planów, potrzeb i możliwości. Niekiedy przepisy narzucają formę, w jakiej możliwe jest prowadzenie danej działalności gospodarczej. Dlatego konieczne jest wcześniejsze sprawdzenie przepisów.

Ponadto warto przemyśleć podejmowane czynności także ze względu na możliwy obowiązek wcześniejszego uzyskania koncesji lub zezwolenia. W późniejszym czasie może okazać się, że zmiana formy prawnej (przekształcenie) będzie utrudniona lub nawet niemożliwa ze względu na brak automatycznego przejścia uprawnień wynikających z tych zezwoleń lub koncesji (np. transport drogowy, apteki).

Każda z forma działalności gospodarczej wiąże się z innym zakresem odpowiedzialności za zobowiązania oraz innym sposobem podejmowania decyzji, czyli naszym wpływem na prowadzoną działalność. Także koszty prowadzenia działalności będą się różnić w zależności od wyboru jej formy.

• Umowa spółki z o.o.

Spółka osobowa

1) musi być co najmniej 2 wspólników;

2) przynajmniej jeden ze wspólników ponosi nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki;

3) zwykle występuje niewielka ilość wspólników (wyjątek spółka komandytowo-akcyjna gdzie może być wielu akcjonariuszy) z uwagi na sposób zarządzania spółką tj. reprezentowania na zewnątrz i prowadzenia jej spraw (zarządzanie wewnętrzne);

4) nie ma ustawowej minimalnej wysokości wkładów, jakie powinni wnieść wspólnicy (wyjątkiem spółka komandytowo-akcyjna – kapitał zakładowy powinien wynosić co najmniej 50.000 złotych);

5) konieczny jest wpis spółki do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego – dopiero z tą chwilą powstaje spółka.

(pomijam w rozważaniach spółkę partnerską, albowiem w tej formie można prowadzić działalność tylko w celu wykonywania wolnego zawodu, np. adwokaci, architekci, księgowi)

Spółka kapitałowa

1) może być tylko jeden wspólnik (spółki jednoosobowe), z tym zastrzeżeniem, że jedynym wspólnikiem nie może być jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością;

2) za zobowiązania spółki wspólnicy odpowiadają właściwie jedynie w granicach wysokości wkładu wnoszonego na pokrycie kapitału zakładowego;

3) Kodeks spółek handlowych przewiduje wysokość kapitału zakładowego oraz sposób jego pokrycia wkładami wnoszonymi przez wspólników (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – 5.000 złotych, spółka akcyjna – 100.000 złotych);

4) zwykle występuje wielu wspólników bowiem to zarząd prowadzi sprawy spółki oraz reprezentuje ją na zewnątrz;

5) powstają w chwili zawarcia umowy/statutu spółki, wówczas są to spółki w organizacji.

Polecam przemyślenie wielu kwestii już na etapie przygotowania umowy spółki. Przepisy dopuszczają pewne granice dowolności uregulowań, o których mogą zdecydować przyszli wspólnicy.

Oczywiście możliwa jest późniejsza zmiana umowy spółki, ale wiąże się ona z koniecznością uruchomienia pewnych procedur oraz poniesienia dodatkowych kosztów.