Doręczenie korespondencji sądowej przez komornika

Z dniem 7 listopada 2019 r. do kodeksu postępowania cywilnego (dalej jako: „k.p.c.”) wprowadzono swoiste novum dotyczące doręczeń korespondencji sądowej dla pozwanego. Do ustawy dodano przepis art. 1391 k.p.c., który ma zastosowanie, jeśli pozwany nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw.

Dotychczas, już po 14 dniach, po dwukrotnej próbie doręczenia pozwu na wskazany przez powoda adres sądy, co do zasady, uznawały pismo za doręczone. Była to tak zwana fikcja doręczenia, a podwójnie awizowanie pisma wywoływało skutek równoznaczny z jego doręczeniem.

Zmiany w przepisach. Podstawa prawna

Od prawie roku czasu, nie można już mówić o fikcji doręczeń przesyłek sądowych w postępowaniu cywilnym.

Zgodnie z art. 1391 § 1 k.p.c. jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie ma zastosowania art. 139 § 2-31 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.

Cytowany przepis dopuszcza zatem trzy możliwości wywiązania się przez powoda z jego obowiązku, poprzez:

1. 1. złożenie dowodu doręczenia pozwanemu pisma za pośrednictwem komornika;
   2. wskazanie nowego adresu pozwanego wraz ze zwrotem pisma otrzymanego z sądu;
   3. wykazanie, że dotychczasowy adres pozwanego podany w pozwie jest aktualny.

Niniejszy artykuł przybliży zagadnienie związane z doręczeniem korespondencji przez komornika sądowego, gdzie pomocna – przy zrozumieniu aspektów technicznych oraz wykazania kosztów takiego sposobu doręczenie – będzie również ustawa o komornikach sądowych z dnia 22 marca 2018r. (dalej jako: “u.o.k.s.”).

• Skuteczna firma windykacyjna

Właściwy komornik i wysokość kosztów

W przypadku gdy powód zdecyduje się na wykonanie swojego obowiązku poprzez złożenie wniosku o doręczenie do komornika, powinien we własnym zakresie ustalić komornika sądowego właściwego do wykonania tego wniosku.

Właściwość miejscowa komornika będzie określana poprzez zestawienie miejscowości, w której znajduje się siedziba kancelarii komornika, i adresu pozwanego określonego w pozwie, pod którym ma nastąpić doręczenie. Pomocna może być przy tym wyszukiwarka instytucji i organów dostępna pod adresem: http://wi.lex.pl/govsearch/

Wraz z wnioskiem, na rachunek bankowy wybranego komornika, należy uiścić zryczałtowaną opłatę w wysokości 60 zł. Opłata jest pobierania za doręczenie na jeden konkretny adres wskazany we wniosku, niezależnie od liczby zamieszkałych osób.

Naliczenie kolejnej opłaty 60 zł za doręczenie może nastąpić tylko w przypadku ustalenia w toku czynności przez komornika innego adresu pozwanego i złożenie przez wnioskodawcę (powoda) wyraźnego wniosku o doręczenie korespondencji na ten kolejny adres.

W przypadku gdy powód złoży do właściwego komornika prawidłowo opłacony i pozbawiony braków formalnych wniosek, to komornik przystępuje do dalszych czynności. Brak uiszczenia opłaty na etapie składania wniosku powoduje konieczność wezwana wnioskodawcy o jej uiszczenie w terminie 7 dni.

• Przedawnienie długu – czy windykacja jest możliwa?

Pierwsze czynności komornika

Gdy zlecenie zostanie złożone, następuje pierwszy etap doręczenia. Na tym etapie komornik nie poszukuje miejsca zamieszkania adresata. Komornik podejmuje jedynie próbę doręczenia odbiorcy korespondencji pod adresem wskazanym w zleceniu. Ma na to 14 dni od złożenia opłaconego zlecenia albo od momentu uiszczenia opłaty po stosownym wezwaniu.

Komornik sądowy realizując zlecenie osobiście lub za pośrednictwem asesora komorniczego, aplikanta komorniczego lub pracownika kancelarii komornika, który spełnia odpowiednie ustawowe wymogi udaje się pod wskazany we wniosku adres. Najbardziej pożądanym i satysfakcjonującym powoda scenariuszem, jest zastanie podczas czynności pozwanego pod danym adresem.

Wówczas pozwany jako adresat korespondencji sądowej, po uprzednim wylegitymowaniu, odbiera korespondencję i podpisuje zwrotne potwierdzenie odbioru, które stanowi dowód doręczenia. Jeżeli adresata nie zastano, to komornik nie może pozostawić przesyłki innej osobie, która tam mieszka.

W takiej sytuacji komornik może jednak żądać udzielenia niezbędnych informacji od podmiotów wskazanych w art. 761 § 11 pkt 13 k.p.c. (np. sąsiadów, obecnych domowników) i nie generuje to żadnych dodatkowych kosztów po stronie powoda. Treść dokonanych ustaleń komornik zamieszcza w specjalnym protokole.

W przypadku braku osobistego doręczenia pozwanemu korespondencji, ale przy jednoczesnym ustaleniu, że pozwany zamieszkuje pod podanym w pozwie adresem, komornik może zostawić awizo w skrzynce pocztowej z informacją o możliwości odbioru pisma w kancelarii komornika oraz pouczeniem, że należy je odebrać w terminie 14 dni od dnia umieszczenia zawiadomienia.

Po bezskutecznym upływie terminu korespondencji z kancelarii komornika, uważa się ją za doręczoną, a komornik zwraca pismo wnioskodawcy (powodowi), informując go o dokonanych ustaleniach.

• Skarga pauliańska – najważniejsze informacje

Zaawansowane czynności związane z ustaleniem aktualnego adresu pozwanego

W przypadku niedoręczenia korespondencji pozwanemu, przy jednoczesnym ustaleniu, że pozwany nie zamieszkuje pod danym adresem, bądź w razie gdy komornikowi pomimo podjęcia wymaganych czynności nie udało się ustalić, czy adresat zamieszkuje pod wskazanym adresem, komornik zwróci powodowi korespondencję sądową wraz z protokołem z czynności doręczenia.

Dopiero na tym etapie, można przystąpić do bardziej zaawansowanych czynności poszukiwania aktualnego adresu zamieszkania pozwanego, co wymaga złożenia przez powoda wyraźnego wniosku w tym zakresie, podlegającego dodatkowej opłacie. Praktyka jest różna, kancelaria od razu we wniosku inicjującym postępowanie rozszerza zakres czynności jakich domaga się od komornika.

Kancelarie komornicze z różnych obszarów Polski niekiedy zwracają korespondencję i czekają na nowy (odrębny wniosek) inne wzywają do uiszczenia dodatkowych zaliczek i przystępują do działania.

Czynności poszukiwawcze, polegają na żądaniu przez komornika udzielenia informacji od podmiotów wskazanych w art. 761 § 11 pkt 3–6 k.p.c. Podmiotami, od których komornik może uzyskać informacje co do adresu zamieszkania pozwanego są organy podatkowe, organy rentowe, banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.

Bardzo często jednak ze stosownymi zapytania komornik występuje również do organów administracji publicznej, zakładów ubezpieczeń czy spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Wniosek o poszukiwanie aktualnego adresu zamieszkania podlega zryczałtowanej opłacie komorniczej w wysokości 40 zł.

Oprócz tej opłaty powód będzie musiał ponieść dodatkowe wydatki, np. za udzielenie komornikowi informacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Urząd Skarbowy, CEPIK czy banki. Dodatkowo warto mieć na uwadze, że komornik może pobierać również zryczałtowane koszty dojazdu do miejsca, w którym doręcza pismo, albowiem przysługuje mu zwrot zryczałtowanych kosztów dojazdu w granicach miejscowości będącej siedzibą kancelarii komornika.

Całkowity koszt ustalenia adresu może więc wynieść od kilkudziesięciu (minimum 60 zł) do skrajnych przypadków sięgających rzędu kilkuset złotych. Kancelaria spotkała się również z poglądem, że poniesione przez powoda koszty związane z ustaleniem adresu mogą zostać wliczone do kosztów procesu i zasądzone od pozwanego w przypadku wygrania sprawy sądowe.

Jeżeli komornikowi nie uda się doręczyć korespondencji lub ustalić nowego adresu pozwanego, to dla powoda będzie to miało bardzo negatywne skutki procesowe. Z godnie bowiem z art. 1391 § 2 w zw. z art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. sąd zawiesi postępowanie sądowe.

• Postępowanie sanacyjne – najważniejsze informacje

Wyłączenie stosowania regulacji

Przepisów o doręczeniu korespondencji przez komornika nie stosuje się w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Zgodnie z art. 50529 § 1 k.p.c. w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie stosuje się przepisów o postępowaniach odrębnych innych niż wymienione w art. 50528 § 1 oraz przepisów art. 1301a, art. 139 § 5 i art. 1391.

Jeżeli wskazany w pozwie adres pozwanego jest zgodny z adresem widniejącym w rejestrze PESEL, to co do zasady „e-sąd” powinien wydać nakaz zapłaty, a następnie mimo jego nie odebrania, podwójnie awizowane pismo wywoła skutek równoznaczny z jego doręczeniem.

Podsumowanie

Główną funkcją nowej regulacji jest zapewnienie prawidłowego doręczenia pozwanemu pierwszego pisma procesowego, co z kolei ma umożliwić prawidłową obronę jego praw.

Regulacja z art. 1391 k.p.c. nie jest jednak oceniana pozytywnie przez powodów, a niekiedy również przez orzekające sądy i komorników. Przepis bowiem może skutecznie blokować przysługujące powodowi prawa z uwagi na krótki 2 miesięczny termin na doręczenie korespondencji czy wskazanie adresu.

Generuje również dodatkowe koszty, które czasami mogą przekroczyć np. wartość dochodzonego roszczenia w sprawie o zapłatę. Wreszcie niedoręczenie korespondencji przez komornika i zawieszenie postępowania sądowego, może definitywnie pozbawić ochrony praw powoda.