Przekształcenie spółek handlowych

Przekształcenie spółki polega na zmianie jej formy prawnej przy zachowaniu tożsamości majątkowej i podmiotowej. Powyższe oznacza, że zarówno przed przekształceniem jak i po przeprowadzeniu przekształcenia mamy do czynienia z tym samym podmiotem, ale działającym w innej, zmienionej formie prawnej.

W trakcie przekształcenia spółki nie dochodzi do powstania spółki w organizacji. Nie przeprowadza się również likwidacji spółki przekształcanej.

• Likwidacja spółki z o.o. – Zamknięcie

Kodeks spółek handlowych dopuszcza możliwość przekształcenie spółek handlowych:

• • spółek osobowych w inne spółki osobowe,
•  
  • spółek osobowych w spółki kapitałowe,
•  
  • spółek kapitałowych w spółki osobowe,
•  
  • spółek kapitałowych w inne spółki kapitałowe,

oraz

• spółek cywilnych w spółki handlowe.

Możliwe jest również przekształcenie przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną wykonującą we własnym imieniu działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w jednoosobową spółkę kapitałową.

Niniejszy artykuł ogranicza się do opisu przekształcenia spółek handlowych. Przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową zostanie opisane w oddzielnym artykule.

Pomimo dopuszczalności przekształceń spółek handlowych we wszystkich konfiguracjach nie można zapominać o tym, że przepisy przewidują pewne ograniczenia z tym związane, jak i zakazy przeprowadzenia przekształcenia.

Zakazane jest przekształcenie spółki w likwidacji, która rozpoczęła już podział majątku pomiędzy wspólników oraz spółki w upadłości.  

Przekształcenie spółki przede wszystkim wiąże się z zasadą kontynuacji, tj. spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.

Ponadto spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Jednocześnie z dniem przekształcenia wspólnicy spółki przekształcanej, uczestniczący w przekształceniu, stają się wspólnikami spółki przekształconej.

Dniem przekształcenia jest dzień, w którym dokonano wpisu spółki przekształconej do rejestru. Z tą chwilą spółka przekształcana staje się spółką przekształconą. Ponadto sąd z urzędu wykreśla z rejestru spółkę przekształcaną. Spółka przekształcona w rejestrze przedsiębiorców figurowała będzie pod nowym numerem KRS, ale co ważne zachowa NIP i REGON spółki przekształcanej.

Za zobowiązania przekształcanej spółki osobowej powstałe przed dniem  przekształcenia wspólnicy tej spółki odpowiadają przez okres trzech lat, licząc od dnia przekształcenia:

• • na dotychczasowych zasadach solidarnie ze spółką przekształconą (przekształcenie spółki osobowej w spółkę kapitałową),
•  
  • na dotychczasowych zasadach (przekształcenie spółki osobowej w inną spółkę osobową).

W procesie przekształcenia możemy wyróżnić trzy fazy:

• • fazę menadżerską,
•  
  • fazę właścicielską,
•  
  • fazę rejestrową.

Faza menadżerska

W ramach fazy menadżerskiej konieczne jest sporządzenie planu przekształcenia. Plan  przekształcenia opracowuje zarząd spółki przekształcanej albo wszyscy wspólnicy prowadzący sprawy spółki przekształcanej.

Plan przekształcenia wymaga formy pisemnej  pod rygorem nieważności, a w przypadku spółki jednoosobowej formy aktu notarialnego.

Kodeks spółek handlowych wskazuje minimalną treść planu przekształcenia. Plan ten powinien określać wartość bilansową majątku spółki przekształcanej na określony dzień w miesiącu poprzedzającym przedłożenie wspólnikom planu przekształcenia oraz  wartości udziałów albo akcji wspólników zgodnie ze sprawozdaniem finansowym.

Niezbędne jest również przygotowanie załączników do planu, tj.:

• • projektu uchwały w sprawie przekształcenia spółki,
•  
  • projektu umowy albo statutu spółki przekształconej,
•  
  • wyceny składników majątku (aktywów i pasywów) spółki przekształcanej,
•  
  • sprawozdania finansowego sporządzanego dla celów przekształcenia.

Plan przekształcenia podlega badaniu, wyznaczonego przez sąd rejestrowy, biegłego rewidenta, w zakresie jego poprawności i rzetelności.

W ramach fazy menadżerskiej konieczne jest także zawiadomienie wspólników o zamiarze powzięcia uchwały o przekształceniu spółki. Wspólnicy powinni być zawiadomieni dwukrotnie, w odstępie nie krótszym niż dwa tygodnie i nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem powzięcia uchwały.

Na uwagę zasługuje fakt, że Kodeks spółek handlowych przewiduje uproszczoną procedurę przekształcenia  w dwóch przypadkach:

• • przekształcenia w spółkę kapitałową spółki jawnej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki,
•  
  • przekształcenia w inną spółkę osobową spółki jawnej albo spółki partnerskiej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki.

W pierwszym przypadku nie ma konieczności przygotowania planu przekształcenia oraz badania go przez biegłego rewidenta, a także zawiadamiania wspólników o zamiarze podjęcia uchwały. Konieczne jest jednak przygotowanie dokumentów, które są załącznikami do planu połączenia oraz poddania wyceny aktywów i pasywów spółki badaniu biegłego rewidenta.

Natomiast w razie przekształcenia w inną spółkę osobową spółki jawnej albo spółki partnerskiej, w której wszyscy wspólnicy prowadzili sprawy spółki faza menadżerska została ograniczona do przygotowania jedynie projektu uchwały w sprawie przekształcenia spółki, oraz projektu umowy albo statutu spółki przekształconej.

Faza właścicielska

Do przekształcenia spółki niezbędne jest podjęcie przez wspólników uchwały w sprawie  przekształcenia spółki. Uchwała powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza. Przepisy Kodeksu spółek handlowych określają minimalną treść uchwały oraz wskazują jaką większością głosów powinna być podjęta.

Uchwała o przekształceniu spółki kapitałowej w spółkę komandytową albo spółkę komandytowo-akcyjną wymaga, oprócz uzyskania wymaganej większości, zgody osób, które w spółce przekształconej mają być komplementariuszami, wyrażonej w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

W terminie miesiąca od dnia powzięcia powyższej uchwały wspólnicy składają oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej, do czego powinni zostać wezwani (nie dotyczy to wspólników, którzy złożyli takie oświadczenia w dniu powzięcia uchwały).

Oświadczenie wspólnika o uczestnictwie w spółce przekształconej wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Wspólnikowi, który nie złożył oświadczenia o uczestnictwie w spółce przekształconej, przysługuje roszczenie o wypłatę kwoty odpowiadającej wartości jego udziałów albo akcji w spółce przekształcanej, zgodnie ze sprawozdaniem finansowym sporządzonym dla celów przekształcenia.

Niezbędną czynnością fazy właścicielskiej jest również zawarcie umowy albo podpisanie statutu spółki przekształconej.

Faza rejestrowa

Ostatnią fazą przekształcenia jest faza rejestrowa obejmująca zgłoszenie przekształcenia w rejestrze przedsiębiorców KRS oraz jego ogłoszenie w MSiG.

Wniosek o wpis powinni podpisać wszyscy członkowie zarządu spółki przekształconej albo wspólnicy mający prawo do jej reprezentacji.

Ponadto nie można zapominać o tym, że w zależności od przyjętej przez spółkę przekształconą nowej formy prawnej, do rejestracji będą miały zastosowanie odpowiednie przepisy o powstaniu spółki przekształconej.