Likwidacja spółki z o.o. – część 1

Pod pojęciem likwidacji należy rozumieć końcowy etap istnienia każdej spółki, zarówno osobowej jak i kapitałowej, który prowadzi do jej rozwiązania. W konsekwencji ustaje byt prawny spółki (z chwilą wykreślenia z rejestru przedsiębiorców KRS).

Przepis z art. 270 k.s.h. zawiera katalog przyczyn, których zaistnienie powoduje rozwiązanie spółki z o. o., a są to kolejno:

1. 1. przyczyny przewidziane w umowie spółki,
   2. uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza,
   3. 1 w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, również uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki opatrzona przez wszystkich wspólników bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu lub podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP,
   4. ogłoszenie upadłości spółki,
   5. inne przyczyny przewidziane prawem.

Na potrzeby niniejszego artykułu, autor skupia się na najczęściej występującej przyczynie, tj. sytuacji, gdy procedura likwidacyjna zapoczątkowana została uchwałą zgromadzenia wspólników o rozwiązaniu spółki.

Poniżej przedstawiono procedurę likwidacji spółki, która opisuje kolejne etapy i naczelne zasady związane z likwidacją spółki.

• Oferta usług prawnych INLEGIS Kancelarie Prawne dostępna na stronie głównej Inlegis.pl

Etap 1 – uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki z o. o.

Pierwszym etapem, który inicjuje proces likwidacji spółki jest podjęcie stosownej uchwały przez jej wspólników. Zgodnie z ogólnymi wymogami przewidzianymi w art. 246 § 1 k.s.h. uchwała o rozwiązaniu spółki winna zostać powzięta większością 2/3 głosów, chyba że umowa spółki przewiduje surowsze wymogi.

Wyjątkiem jest sytuacja przewidziana w art. 233 k.s.h., która wskazuje że jeśli bilans sporządzony przez zarząd wykazuje stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, wówczas wystarczy bezwzględna większość głosów.

Pod rygorem nieważności uchwała o rozwiązaniu spółki powinna być stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza (przedmiotowy wymóg , w myśl art. 270 pkt 21 k.s.h. nie dotyczy sytuacji, w której umowa spółki została zawarta przy wykorzystaniu wzorca).

• Umowa spółki z o.o.

Etap 2 – wybór likwidatorów.

Z chwilą otwarcia likwidacji z mocy prawa ustaje zarząd spółki oraz wygasają mandaty jego członków. Zgodnie z art. 276 § 1 k.s.h. funkcje zarządu przejmują likwidatorzy, którymi co do zasady, automatycznie stają się członkowie zarządu (o ile wspólnicy nie zadecydują w uchwale o powołaniu do funkcji likwidatorów osób spoza składu dotychczasowego zarządu).

Pozycja likwidatorów w spółce odpowiada pozycji zarządu, jednakże likwidatorzy nie mają statusu organu spółki i występują jako jej przedstawiciele ustawowi. Nie wyłącza to odpowiedzialności likwidatorów za zobowiązania spółki w czasie pełnienia przez nich funkcji w myśl art. 299 k.s.h.

Warto zauważyć, że art. 276 § 1 k.s.h. ma charakter dyspozytywny (względnie wiążący), a tym samym umowa spółki może np. wskazywać, że likwidatorem zostanie tylko prezes zarządu albo członek zarządu posiadający największe doświadczenie, możliwym jest także wskazanie konkretnych osób mających piastować funkcję likwidatorów.

Umowa spółki może wreszcie stanowić, że z chwilą otwarcia likwidacji, likwidatorzy zostaną wybrani w drodze odpowiedniej uchwały wspólników. Jeżeli przy zawieraniu umowy nie przewidziano takich zapisów, to nie stoi nic na przeszkodzie, aby późniejszą uchwałą wprowadzić lub w odpowiednim zakresie zmienić zasady powoływania i odwoływania likwidatorów.

Wskazując na warunki jakie powinien spełniać kandydat na likwidatora to pamiętać należy, iż likwidatorem może być tylko osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i nie była skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa, których katalog wskazuje k.s.h.

W myśl art. 283 k.s.h., w granicach swoich kompetencji likwidatorzy mają prawo prowadzenia spraw oraz reprezentowania spółki. W stosunkach wewnętrznych obowiązani są stosować się do uchwał wspólników, natomiast w zakresie stosunków zewnętrznych do likwidatorów stosuje się przepisy dotyczące członków zarządu.

Likwidatorzy, podobnie jak członkowie zarządu, mogą zostać odwołani w każdej chwili z pełnionego stanowiska. Zgodnie z przepisem art. 276 § 2 k.s.h., umowa spółki może przyznawać innym niż wspólnicy osobom prawo powołania i odwołania likwidatorów (np. radzie nadzorczej).

Etap 3 – zgłoszenie likwidacji do rejestru KRS i ogłoszenie w MSiG.

Zgodnie z art. 277 § 1 k.s.h. do sądu rejestrowego należy zgłosić: otwarcie likwidacji, nazwiska i imiona likwidatorów oraz ich adresy, sposób reprezentowania spółki przez likwidatorów i wszelkie w tym zakresie zmiany, nawet gdyby nie nastąpiła żadna zmiana w dotychczasowej reprezentacji spółki.

Każdy likwidator ma prawo i obowiązek dokonania zgłoszenia. W myśl powyższego, zgłoszenie otwarcia likwidacji ma charakter obligatoryjny, a wniosek o dokonanie wpisu należy złożyć nie później niż w terminie 7 dni od dnia zdarzenia, które uzasadnia dokonanie wpisu (w przypadku opisywanym w niniejszym artykule, będzie to termin 7 dni od dnia podjęcia uchwały wspólników o rozwiązaniu spółki).

Podmiotami, na których ciąży obowiązek dokonania zgłoszenia są likwidatorzy. Przepisy, doktryna i praktyka sądowa nie wskazują jednoznacznie czy obowiązek zgłoszenia ciąży na wszystkich likwidatorach, czy jednak może tego dokonać samodzielnie każdy z likwidatorów, niezależnie od tego jaki jest sposób wykonywania przez nich reprezentacji spółki.

Autor artykułu, mając na uwadze ekonomikę postępowania oraz celem ustrzeżenia się ewentualnych braków formalnych, przychyla się do poglądu, który wskazuje, że zgłoszenia likwidacji do rejestru sądowego są obowiązani dokonać wszyscy likwidatorzy. Do zgłoszenia należy przygotować następujące formularze oraz dokumenty:

1. 1. Formularz KRS-Z61 – formularz zmiana wpisu w KRS.
   2. Formularz KRS-ZR – formularz wskazujący dane likwidatorów oraz sposób reprezentacji.
   3. Formularz KRS-ZK – formularz dotyczący zgłoszenia zmian w zakresie członków zarządu.
   4. Formularz KRS-ZL (fakultatywny) – formularz składany, gdy w spółce ustanowiony był prokurent.
   5. Protokół obejmujący uchwałę o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, uchwałę o powołaniu likwidatora lub likwidatorów i sposobie reprezentacji.
   6. Bilans otwarcia likwidacji.
   7. Oświadczenia likwidatorów – o zgodzie na powołanie i pełnienie funkcji likwidatorów.
   8. Dowód uiszczenia opłat.

Dodatkowo, w myśl art. 279 k.s.h. likwidatorzy powinni ogłosić o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji, wzywając wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności w terminie trzech miesięcy od dnia tego ogłoszenia.

Ogłoszenia należy dokonać w Monitorze Sądowym i Gospodarczym w ciągu dwóch tygodni od zajścia stosownego zdarzenia, nie czekając na wpis do rejestru. Do ogłoszenia należy dołączyć formularz MSIG-M1, treść ogłoszenia oraz dowód uiszczenia opłaty za ogłoszenie.

Należy pamiętać, aby we wnioskach kierowanych do sądu oraz odpowiednich organów posługiwać się nazwą spółki z dopiskiem „w likwidacji”.