Rejestr urbanistyczny – co to

Ustawa nowelizująca system planowania przestrzennego wprowadza pojęcie rejestru urbanistycznego. Czym będzie ta baza danych, kto zajmie się jej prowadzeniem i jakie informacje się w niej znajdą? Przeczytaj nasz artykuł i dowiedz się, na jakich zasadach prowadzony będzie rejestr.

Czym jest rejestr urbanistyczny?

Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja) reformuje system planowania przestrzennego w Polsce.

Jedną z nowości jest wprowadzenie do Ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (dalej: upzp) pojęcia rejestru urbanistycznego, który w zamyśle legislatora ma być centralnym punktem dostępu do informacji związanych z gospodarką przestrzenną, a jednocześnie aktualnym i wiarygodnym ich źródłem.

Przepisy odnoszące się do rejestru wchodzą w życie od 1 stycznia 2026 r., a wprowadzanie udostępnianych do tej pory danych w Biuletynie Informacji Publicznej ma zostać zakończone do dnia 31 marca 2026 r. (art. 54 nowelizacji). Ma to dać organom czas potrzebny na pomyślne dostostosowane się do zmian.

Zgodnie z założeniami nowelizacji, w rejestrze gromadzone będą informacje i dane z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, w tym dane przestrzenne (art. 67d ust. 1 upzp). Rejestr ma również umożliwiać tworzenie, aktualizację oraz udostępnianie tych danych (art. 67d ust. 2 upzp).

Informacje i dane zamieszczone w rejestrze, z wyłączeniem danych osobowych, będą jawne, a dostęp do nich nieodpłatny (art. 67e ust. 1-2 upzp). Rejestr zostanie najprawdopodobniej udostępniony online poprzez dedykowany mu serwis internetowy.

Zgodnie z art. 9 Ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej, dostęp do wskazanych informacji możliwy będzie za pomocą usług służących do:

• • wyszukiwania – umożliwiając wyszukiwanie zbiorów oraz usług danych przestrzennych na podstawie zawartości odpowiadających im metadanych oraz umożliwiając wyświetlanie zawartości metadanych;
•  
  • przeglądania – umożliwiając co najmniej: wyświetlanie, nawigowanie, powiększanie i pomniejszanie, przesuwanie lub nakładanie na siebie zobrazowanych zbiorów oraz wyświetlanie objaśnień symboli kartograficznych i zawartości metadanych;
•  
  • pobierania – umożliwiając pobieranie kopii zbiorów lub ich części oraz, gdy jest to wykonalne, bezpośredni dostęp do tych zbiorów;
•  
  • przekształcania – umożliwiając przekształcenie zbiorów w celu osiągnięcia interoperacyjności zbiorów i usług danych przestrzennych;
•  
  • uruchamiania innych usług danych przestrzennych.

Obecnie dane graficzne gromadzone są przez organy w formatach grafiki rastrowej z tzw. geoferencją (układem współrzędnych geograficznych), nowelizacja ma to zmienić – dane przestrzenne będą gromadzone w postaci wektorowej. Grafiki wektorowe charakteryzują się dużo większą użytecznością, m.in. można je powiększać bez ograniczeń, nie tracąc na jakości obrazu.

Kto będzie prowadził rejestr urbanistyczny?

Zgodnie z art. 67g ust. 1 upzp, rejestr urbanistyczny ma prowadzić minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, który będzie również administratorem gromadzonych tam danych osobowych (art. 67f ust. 3 upzp).

Natomiast podmiotem odpowiedzialnym za funkcjonowanie systemu teleinformatycznego do prowadzenia rejestru będzie minister właściwy do spraw informatyzacji (art. 67g ust. 2 upzp).

Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa będzie również odpowiedzialny za aspekty formalne rejestru. W nowelizacji zobowiązano go do określenia w drodze rozporządzenia (art. 67j upzp):

• • szczegółowych rozwiązań organizacyjno-technicznych rejestru,
•  
  • szczegółowego zakresu informacji i danych gromadzonych w rejestrze,
•  
  • trybu tworzenia, aktualizacji oraz udostępniania informacji i danych.

Trzeba jednocześnie zaznaczyć, że za wprowadzanie danych do rejestru odpowiedzialne będą organy wytwarzające informacje lub dane podlegające obowiązkowi udostępnienia (art. 67i ust. 1 upzp).

Nie dotyczy to sądów administracyjnych, ponieważ do wprowadzania danych zobowiązano organ, który sporządził zaskarżony akt, a w przypadku decyzji administracyjnych organ właściwy do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji (art. 67i ust. 2 upzp).

Wskazane powyżej organy będą mogły także upoważnić do wprowadzania do rejestru inne podmioty, które wytworzyły informacje lub dane związane z gospodarką przestrzenną (art. 67i ust. 3 upzp).

Jednocześnie, wraz z wdrożeniem rejestru urbanistycznego, z wójta, burmistrza lub prezydenta miasta zdejmuje się m.in. obowiązek przekazywania marszałkowi województwa kopii decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego (art. 50 nowelizacji).

Jakie dane będą gromadzone w rejestrze urbanistycznym?

Jak już wspomniano, w rejestrze gromadzone będą wszelkiego typu być informacje i dane z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Ich źródłem będą w szczególności (art. 67h ust. 1 upzp):

• • uchwały o przystąpieniu do sporządzania aktów planowania przestrzennego oraz gminnego programu rewitalizacji,
•  
  • wnioski o sporządzenie lub zmianę planów ogólnych lub planów miejscowych oraz wnioski o uchwalenie zintegrowanych planów inwestycyjnych,
•  
  • diagnozy dotyczące programów rewitalizacyjnych,
•  
  • uchwały o szczegółowym trybie i harmonogramie opracowania projektu strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego,
•  
  • diagnozy przygotowane w ramach opracowania projektu strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego,
•  
  • akty planowania przestrzennego wraz z uzasadnieniem, o ile ich sporządzenie jest wymagane,
•  
  • uchwały o wyznaczeniu obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji, uchwały o przyjęciu gminnych programów rewitalizacji oraz uchwał w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji Specjalnych Stref Rewitalizacji,
•  
  • uchwały o przyjęciu strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego,
•  
  • wnioski o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z wyłączeniem dotyczących inwestycji lokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych przez Ministra Obrony Narodowej,
•  
  • decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z wyłączeniem decyzji dotyczących inwestycji lokalizowanych na terenach zamkniętych ustalonych przez Ministra Obrony Narodowej,
•  
  • uchwały w sprawie aktualności planu ogólnego oraz planów miejscowych i oceny,
•  
  • zarządzenia zastępcze wojewody w sprawie uchwalenia aktu planowania przestrzennego,
•  
  • rozstrzygnięcia nadzorcze wojewody stwierdzające nieważność aktów planowania przestrzennego,
•  
  • wyroki sądów administracyjnych dotyczących decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz aktów planowania przestrzennego.

W rejestrze udostępniane będą również projekty wymienionych powyżej aktów, programów, uchwał itp. (art. 67h ust. 2-5 upzp). Ma to w zamyśle przyczynić się do większego zaangażowania strony społecznej w procesy planistyczne.

Istotną informacją dla inwestorów jest fakt, że w rejestrze urbanistycznym będą umieszczane informacje dotyczące prac nad tzw. zintegrowanym planem inwestycyjnym (art. 37ec ust. 2 pkt 3 upzp).

W skrócie – ma to być specyficzna forma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który powstaje z udziałem inwestora. Wniosek wraz z projektem planu będzie udostępniany do publicznej wiadomości po przekazaniu go organom, jeszcze przed jakimikolwiek wiążącymi ustaleniami.

Rejestr urbanistyczny – podsumowanie

Stworzenie ogólnokrajowej bazy danych urbanistycznych ma na celu usprawnienie procesu zarządzania gospodarką przestrzenną. System ma zapewnić jednolitość, przejrzystość oraz kompletność gromadzonych w nim danych i informacji.

Jednocześnie rejestr pozostanie jawny (z wyłączeniem danych osobowych) i aktualizowany niemal w czasie rzeczywistym – umieszczany będzie w nim także szeroki wachlarz projektów dotyczących planowania przestrzennego.

W zamierzeniu ma to zwiększyć transparentność oraz podnieść stopień zaangażowania społeczności lokalnych w procesy urbanistyczne.

Źródła:

• Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
• Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej