Czym jest wartość przedmiotu sporu i jak ją prawidłowo określić
W każdej sprawie majątkowej powód obowiązany jest oznaczyć wartość przedmiotu sporu. Zasady oraz sposób obliczania wartości przedmiotu sporu został uregulowany w artykułach 19 – 26 k.p.c., a niniejszy artykuł przybliży to zagadnienie.
Wartość przedmiotu sporu jest to, oznaczona kwotą pieniężną, wartość dochodzonego w procesie roszczenia. Wartość przedmiotu sporu (w dalszej części artykułu również jako: „WPS”) jest jednym z kryteriów podziału spraw rozpoznawanych w pierwszej instancji pomiędzy sądem okręgowym a sądem rejonowym.
Przy wartości przedmiotu sporu powyżej 75.000 zł właściwym będzie sąd okręgowy. Od WPS zależy także wysokość należnych opłat sądowych i wysokość kosztów zastępstwa procesowego.
Obowiązek wskazania WPS
W sprawach o świadczenia majątkowe, obowiązek wskazania wartości przedmiotu sporu wynika z art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c. i stanowi wymóg formalny pisma.
Zgodnie zaś z art. 1261 k.p.c. wartość przedmiotu sporu należy podać w każdym piśmie procesowym i wyrazić ją w złotówkach, zaokrąglając w górę do pełnego złotego, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu i wysokość opłaty, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.
Jeżeli powód dochodzi zapłaty konkretnej sumy pieniężnej, to nie musi oznaczać wartości przedmiotu sporu. Wartość tę bowiem oznacza właśnie dochodzona suma pieniężna.
Sprawy o roszczenia pieniężne i inne sprawy majątkowe
W myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 19 k.p.c.:
§ 1. W sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu.
§ 2. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia zawarte w artykułach poniższych.
Majątkowy lub niemajątkowy charakter sprawy determinuje jego przedmiot sporu, tj. charakter dobra której ochrony żąda powód. Ustawodawca w § 1 ww. przepisu wskazuje na roszczenia pieniężne, zaś kolejny paragraf dotyczy innych spraw majątkowych.
Pamiętać należy, że pierwsza kategoria obejmuje nie tylko sprawy, w których jako przedmiot sporu występuje roszczenie pieniężne, ale także sprawy, w których roszczenie to zostało zgłoszone w zamian innego przedmiotu sporu (np. wówczas gdy zamiast wydania danego przedmiotu, powód domaga się zasądzenia jego równowartości).
Sposób oznaczenia wartości przedmiotu sporu
WPS oznacza się na dzień wniesienia pozwu, mając na uwadze przepisy o charakterze ogólnym oraz przepisy szczególne, dotyczące niektórych kategorii spraw, w których mogłyby zachodzić wątpliwości co do sposobu ustalenia wartości przedmiotu sporu.
I tak, zgodnie z art. 20 k.p.c. do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Jednakże, w przypadku dochodzenia wraz ze świadczeniem głównym skapitalizowanych odsetek, tj. zsumowanych odsetek za określony czas, wartością przedmiotu sporu jest suma wartości świadczenia głównego i skapitalizowanych odsetek.
Świadczenia powtarzające się
Przy świadczeniach powtarzających się, wartość przedmiotu sporu należy określić zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 22 k.p.c., która wskazuje że jest to suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok – za cały czas ich trwania.
Z kolei w sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu lub dzierżawy, WPS stanowi przy umowach zawartych na czas oznaczony – suma czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok; przy umowach zawartych na czas nieoznaczony – suma czynszu za okres trzech miesięcy.
Roszczenia pracownicze
Podobne rozwiązanie, jak w przypadku najmu, ustawodawca wprowadził do roszczeń ze stosunków pracy. Dotyczy to jednak wyłącznie wytoczonych przez pracowników spraw dotyczących nawiązania i rozwiązania stosunku pracy oraz spraw o ustalenie istnienia stosunku pracy, gdzie WPS stanowi przy umowach na czas określony – suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie więcej niż za rok, a przy umowach na czas nieokreślony – za okres jednego roku.
Sprawdzenie i zmiana wartości przedmiotu sporu
Sąd może sprawdzić wartość przedmiotu sporu i zarządzić w tym celu dochodzenie. Z kolei po doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może jedynie na zarzut pozwanego.
Określona w pozwie wartość przedmiotu sporu, która nie została sprawdzona z urzędu przez sąd, a następnie niezakwestionowana przez pozwanego, pozostaje niezmieniona aż do zakończenia postępowania.
Jeżeli jednak w trakcie postępowania nastąpiła zmiana powództwa, w wyniku której wartość przedmiotu sporu uległa zmianie, to przy określaniu wartości przedmiotu sporu należy brać pod uwagę nową wartość.
Pozwanie o zapłatę członków zarządu spółki z o.o. przy braku tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce
Jeden z klientów w 2020 r. zlecił Kancelarii odzyskanie należności od spółki z o. o., która winna mu była wynagrodzenie za świadczone usługi. Próby polubownego …
Nowe wytyczne zgłaszania wierzytelności w postępowaniu upadłościowym
Uwagi wstępne Udział wierzyciela w postępowaniu upadłościowym uwarunkowany jest skutecznym wniesieniem przez niego pisma procesowego – „zgłoszenia wierzytelności”. Brak zgłoszenia wierzytelności wyklucza wierzyciela z udziału …