Publikacja wizerunku bez zgody

Jednym z dóbr osobistych podlegających ochronie jest wizerunek osoby fizycznej. Każdy ma prawo zdecydować czy i w jakich okolicznościach jego wizerunek może być rozpowszechniony.

W myśl przepisu art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 04 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: „prawo autorskie”) rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej.

W rozumieniu prawa autorskiego wizerunkiem jest rozpoznawalna podobizna danej osoby, czyli jej wygląd. Do naruszenia prawa do wizerunku dochodzi wtedy, gdy przedstawione dostrzegalne, charakterystyczne cechy fizyczne ukazywanej osoby pozwalają na jej identyfikację, to jest jej rozpoznanie. Klasycznym nośnikiem wizerunku jest między innymi fotografia.

Z rozpowszechnieniem wizerunku mamy natomiast do czynienia, gdy bliżej nieokreślony, nieograniczony krąg osób ma możliwość zapoznania się z przedmiotowym wizerunkiem.

Zgodnie z wyrokiem z dnia 20 lipca 2004 r. Sądu Apelacyjnego w Krakowie (sygn. akt I ACa 564/04) „zamieszczenie na stronie portalu internetowego tzw. głębokiego linku (deep link) umożliwiającego użytkownikom tego portalu bezpośrednie (tj. z pominięciem struktury nawigacyjnej strony głównej innego portalu) otwarcie rekomendowanej witryny stanowi rozpowszechnianie wizerunku zamieszczonego na tej witrynie”.

Zgoda na rozpowszechnienie wizerunku może być udzielona w dowolnej formie, jednakże powinna być niewątpliwa, czyli nie można jej domniemywać. Osoba, która udziela zgody musi mieć bowiem pełną świadomość nie tylko co do formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego jej komentarza, czyli musi to być zgoda także co do warunków dopuszczalnego wykorzystania wizerunku.

Osoba, której wizerunek ma być wykorzystywany może dowolnie ograniczyć zakres zezwolenia, na przykład może wyrazić zgodę na publikację tylko w oznaczonym czasopiśmie, czy też wyznaczyć granice czasowe publikacji.

Zezwolenie nie jest konieczne w przypadku gdy osoba, której wizerunek jest publikowany otrzymała za pozowanie umówioną zapłatę i wyraźnie nie zastrzegła, że nie wyraża zgody na rozpowszechnienie swojego wizerunku.

• • osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych;
•  
  • osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Wobec powyższego w przypadku publikacji zdjęcia, na którym uwieczniono wydarzenie publiczne nie jest potrzebna zgoda sfotografowanych osób, jeśli stanowią one fragment całości.

Oznacza to, że osoba przedstawiona na zdjęciu powinna być jednym z jego wielu elementów, pojawiającym się na nim przypadkowo, „przy okazji” utrwalania danego krajobrazu czy publicznego wydarzenia.

Natomiast nie będzie to miało miejsca w przypadku, gdy sfotografowana osoba została skadrowana na tle innych osób w taki sposób, że to ona stanowi wiodący temat zdjęcia.

Częstą praktyką wśród przedsiębiorców jest umieszczanie na stronach internetowych zdjęć pracowników, czy też współpracowników wraz ich stanowiskami, numerami telefonów służbowych i adresami poczty elektronicznej. Należy pamiętać, że takie działania stanowią rozpowszechnienie cudzego wizerunku i wymagają zgody danej osoby.

W przypadku naruszenia prawa do wizerunku osoba, której prawo zostało naruszone może żądać zaniechania tego działania, usunięcia skutków naruszenia, w szczególności poprzez złożenie publicznie oświadczenia o odpowiedniej treści i formie.

Może ona dochodzić również zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę, gdy naruszenie było zawinione oraz zobowiązania sprawcy, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany cel społeczny (art. 83 w zw. z art. 78 ust. 1 prawa autorskiego).

Ponadto zwracam uwagę na fakt, iż zdjęcie osoby fizycznej może być daną osobową w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych, która podlega ochronie w zakresie ich przetwarzania.

Jeżeli pracodawca zamieścił zdjęcie pracownika na stronie internetowej bez jego zgody może narazić się również na zarzut bezprawnego przetwarzania jego danych osobowych (art. 49 ustawy o ochronie danych osobowych).