Nowe postępowanie odrębne w sprawach z zakresu własności intelektualnej

1 lipca 2020 r. weszła w życie nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego wprowadzająca nowy rodzaj postępowania odrębnego, tj. postępowanie w sprawach z zakresu własności intelektualnej (art. 47989 – 479129 kpc).

Powyższa nowelizacja stanowi odpowiedź na postulaty licznych środowisk społecznych w tym przedsiębiorców, przedstawicieli doktryny oraz przedstawicieli organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, którzy domagali się ustanowienia w polskim porządku prawnym wyspecjalizowanych w tej materii sądów.

Nowe przepisy znajdują zastosowanie w sprawach:

• • o ochronę praw autorskich i pokrewnych, o ochronę praw własności przemysłowej oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych (sprawy własności intelektualnej);
•  
  • zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji;
•  
  • ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług;
•  
  • ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.

Sprawami z zakresu własności intelektualnej zajmować będą się specjalnie wyodrębnione sądy. W związku z tym ustanowione zostały nowe wydziały w sądach okręgowych w Gdańsku, Poznaniu, Lublinie i Warszawie oraz w sądach apelacyjnych w Poznaniu i Warszawie.

Jednocześnie Sąd Okręgowy w Warszawie będzie teraz wyłącznie właściwy w sprawach własności intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym.

Zasadą jest, że w postępowaniu w sprawach własności intelektualnej, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 20 000 zł obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów, radców prawnych lub rzeczników patentowych. Ponadto, sąd może zwolnić stronę, na wniosek lub z urzędu, z obowiązkowego zastępstwa przez profesjonalnego pełnomocnika, jeżeli okoliczności, w tym stopień zawiłości sprawy, nie uzasadniają obowiązkowego zastępstwa.

W sytuacji trudności ze ścisłym udowodnieniem wysokości żądania nowe przepisy upoważniają sąd do zasądzenia odpowiedniej sumy według swojej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. W konsekwencji sąd będzie mógł zasądzić określoną kwotę, nawet jeśli powód nie będzie w stanie wykazać dokładnej wysokości swojego roszczenia.

Wprowadzony został również pakiet trzech środków prawnych, służący zdobywaniu informacji o faktach naruszeń prawa i wspomagających ochronę prawa podmiotowego dochodzonego w postępowaniu tj. zabezpieczenie środka dowodowego w sprawach własności intelektualnej, wyjawienie lub wydanie środka dowodowego w sprawach własności intelektualnej oraz wezwanie do udzielenia informacji w sprawach własności intelektualnej.

Wspomnieć należy również o wprowadzonym przez nowelizację ograniczeniu dopuszczalności występowania z powództwem wzajemnym w sprawach o naruszenie prawa do znaku towarowego lub wzoru przemysłowego. Będzie to możliwe wyłącznie gdy powództwo wzajemne będzie obejmowało żądanie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak towarowy lub żądanie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.

Jednocześnie, nowe przepisy przewidują również szczególny typ powództwa o ustalenie, że podjęte lub zamierzone przez powoda czynności nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. Wystąpienie z takim powództwem będzie z kolei możliwe w sytuacji istnienia szczegółowo określonego w nowych przepisach interesu prawnego.