Tunel Kolei Dużych Prędkości w Łodzi

Spółka Centralny Port Komunikacyjny ogłosiła przetarg na budowę tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi. Projekt ten stanowi część większej inwestycji, mającej na celu stworzenie szybkiego połączenia kolejowego między Warszawą, Łodzią, Poznaniem i Wrocławiem (tzw. Y). Na czym polega to przedsięwzięcie i czy na jego potrzeby będą przejmowane prywatne grunty?

Tunel Kolei Dużych Prędkości w Łodzi – przetarg

Ogłoszenie przetargu pod koniec lipca 2024 r. to kluczowy etap realizacji zapowiadanej od wielu lat budowy tunelu Kolei Dużych Prędkości (KDP) w Łodzi. Spółka CPK planuje otwarcie ofert na koniec września. Wybór najkorzystniejszej propozycji będzie dokonywany na podstawie dwóch głównych kryteriów: ceny, która stanowi 70% kryteriów, a także kwalifikacji personelu, które mają 30% wagę. Wyłoniony wykonawca na realizację zamówienia będzie miał 46 miesięcy od momentu podpisania umowy.

Tunel Kolei Dużych Prędkości w Łodzi – szczegóły inwestycji

Tunel zostanie wydrążony pod centrum Łodzi za pomocą zmechanizowanej tarczy TBM (maszyny do drążenia tuneli) o średnicy około 14 metrów i osiągnie długość około 4,6 km. Podziemny przejazd będzie dwutorowy, co umożliwi ruch pociągów w obu kierunkach. Po wybudowaniu stanie się najdłuższym oraz o największej średnicy tunelem kolejowym w Polsce zrealizowanym metodą drążącą.

Budowę komory startowej dla tarczy TBM, zlokalizowanej w pobliżu osiedla Retkinia, realizuje firma Budimex. Umowę o wartości 147 mln zł netto podpisano z CPK w grudniu zeszłego roku. Prace nad komorą startową mają zostać zakończone jeszcze w tym roku. Realizacja tunelu dalekobieżnego CPK jest skoordynowana z równoczesną budową tunelu PKP Polskich Linii Kolejowych, przeznaczonego dla ruchu regionalnego i aglomeracyjnego (tzw. tunel średnicowy).

Pociągi jadące linią kolejową nr 85 z Warszawy będą wjeżdżać do tunelu KDP od strony stacji Łódź Fabryczna, a wyjeżdżać na powierzchnię na południowy zachód od stacji Łódź Kaliska, w okolicach osiedla Retkinia i istniejącej linii kolejowej nr 14. 

Tunel Kolei Dużych Prędkości w Łodzi – dokładny przebieg

Jak wynika z projektu, tunel KDP i tunel średnicowy będą połączone na odcinku od podziemnego dworca Łódź Fabryczna do ul. Piotrkowskiej nr 57 i 62, gdzie się rozdzielą. Następnie tunel KDP przebiegać będzie pod: ul. Kościuszki nr 3, ul. Wólczańską nr 33, ul. Gdańską nr 65, ul. Małą i pod placem Barlickiego (południowa część placu), ul. Żeromskiego nr 45, ul. Lipową nr 36, skrzyżowaniem ul. 6 Sierpnia z ul. Pogonowskiego 28 oraz Pułku Strzelców Kaniowskich nr 37, ul. Żeligowskiego nr 58, skrzyżowaniem ul. Struga z ul. Włókniarzy, al. Unii Lubelskiej na wysokości dworca Łódź Kaliska, skrzyżowaniem ul. Bandurskiego z ul. Karolewską, ul. Karolewską na odcinku od ul. Bandurskiego do ul. Waltera-Jankego, ul. Waltera-Jankego (okolice pętli tramwajowej), pod skrzyżowaniem ul. Maratońskiej z ul. Obywatelską, a na końcu pod ul. Obywatelską i tu ma znaleźć się wylot tunelu. Na powierzchni trasa KDP będzie kontynuowana na zachód, w stronę Sieradza, gdzie powstanie rozwidlenie prowadzące do Wrocławia i Poznania.

Budowa tunelu Kolej Dużych Prędkości w Łodzi – zagrożenia dla mieszkańców

Budowa tunelu KDP w Łodzi będzie wiązać się z wieloma niedogodnościami oraz zagrożeniami. Ludność zamieszkująca w budynkach znajdujących się pod tunelem zostanie na czas prac przesiedlona do specjalnie wynajętych na ten cel hoteli. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że kamienice w Łodzi, powstające pospiesznie w czasach boomu gospodarczego na przełomie XIX i XX w., budowane były na stosunkowo słabych fundamentach. Dlatego też ewentualne wstrząsy ziemne spowodowane pracami mogą stanowić dla budowli realne zagrożenie, tj. nawet uszkodzić ich konstrukcję.

W związku z powyższym, zabezpieczone mają być m.in. fundamenty Łódzkiego Domu Kultury (ŁDK), a roboty w ramach tej umowy są już w zaawansowanym stadium. Prace realizuje firma Keller Polska od września zeszłego roku (2023 r.). Wartość tego zlecenia przekracza 93 mln zł netto, a zakończenie robót planowane jest na połowę 2025 roku.

Kolej Dużych Prędkości a wywłaszczenia

W ramach budowy tunelu KDP w Łodzi nie będą realizowane na szeroką skalę wykupy gruntów czy wywłaszczenia nieruchomości (przymusowe odjęcie do nich praw), ewentualne dotyczyć mogą budowy infrastruktury naziemnej w okolicach komory startowej na Retkini, gdzie roboty już się rozpoczęły oraz odbiorczej przy Łodzi Fabrycznej, gdzie prace zaczną się po zakończeniu wzmocnień przy ŁDK. Przejęcie nieruchomości może nastąpić także w związku z budową obiektów potrzebnych do wydobywania ziemi (łącznie ma powstać 11 obiektów naziemnych). Inaczej sprawa wygląda w przypadku budowy powierzchniowych torowisk KDP, które muszą spełniać specjalne wymogi oraz będą przebiegać głównie po tzw. nowym śladzie, co wymagać będzie pozyskania na ich rzecz nowych gruntów. Na obszarze Łodzi tory naziemne KDP mogą mieć ok. 18-20 km długości.

Spółka CPK ogłosiła, że na przełomie lat 2024/2025 planuje wdrożenie Programu Dobrowolnych Nabyć (PDN) dotyczącego infrastruktury kolejowej. Podobny program był realizowany na terenach przeznaczonych pod budowę lotniska Port Solidarność. Chociaż szczegóły programu nie zostały jeszcze ujawnione, przypuszcza się, że będzie on oparty na zasadach określonych w Ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o Centralnym Porcie Komunikacyjnym. W przypadku osób, które nie zechcą dobrowolnie zbyć mienia zostaną natomiast wdrożone procedury wywłaszczeniowe. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Wywłaszczenia związane z budową Kolei Dużych Prędkości.

Budowa tunelu dalekobieżnego CPK w Łodzi dla KDP – podsumowanie

Podsumowując, budowa tunelu Kolei Dużych Prędkości w Łodzi stanowi kluczowy element projektu, mającego na celu poprawę połączeń między głównymi miastami Polski, w szczególności Warszawą, Łodzią, Poznaniem i Wrocławiem. Ogłoszenie przetargu na realizację tej inwestycji oraz rozpoczęcie prac przy komorze startowej i odbiorczej to ważne kroki naprzód. Jednocześnie projekt wiąże się z wyzwaniami, takimi jak konieczność zabezpieczenia budynków, a także z niedogodnościami dla niektórych łodzian, którzy będą musieli na czas trwania inwestycji opuścić swoje mieszkania.

Spółka CPK przewiduje wdrożenie Programu Dobrowolnych Nabyć, który ma ułatwić pozyskiwanie gruntów na potrzeby budowy naziemnych torowisk KDP. Osoby, które z niego nie skorzystają zostaną wywłaszczone z nieruchomości. W każdym z wymienionych przypadków warto skonsultować się z prawnikiem, aby poznać przysługujące prawa i możliwości skutecznego działania w obronie swoich interesów.

Źródła:

• https://www.gov.pl/web/infrastruktura (Ministerstwo Infrastruktury)

• https://www.cpk.pl/pl/ (Centralny Port Komunikacyjny)

• Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o Centralnym Porcie Komunikacyjnym