Budowa drogi S8 Ząbkowice Śląskie – Bardo: jak przygotować się na wywłaszczenie?

Droga krajowa nr 8, na odcinku od Wrocławia do granicy z Czechami, jest obecnie zatłoczona i niebezpieczna. Budowa nowej trasy S8 pozwoli odciążyć ruch i zmniejszyć liczbę wypadków. Realizacja inwestycji wymaga jednocześnie przejęcia wielu prywatnych gruntów. Na ostatnim z serii sześciu spotkań w Przyłęku k. Barda mieszkańcy poznali szczegółowe plany inwestycji oraz zasady, na jakich Skarb Państwa przymusowo przejmie ich nieruchomości. Jak poinformowała GDDKiA, wniosek o zezwolenie na realizację inwestycji drogowej (ZRID) zostanie przez wykonawcę drogi złożony już wiosną 2025 r.

Drogę ekspresową S8 Wrocław – Kłodzko, na trasie od węzła Ząbkowice Śląskie Północ (bez węzła) do węzła Bardo (z węzłem), zrealizuje konsorcjum firm Kobylarnia S.A. i Mirbud S.A. Prace na odcinku o długości 13,96 km obejmą m.in. budowę dwóch jezdni (dwupasowych), dwóch węzłów drogowych (Bardo i Ząbkowice Śląskie Wschód), dodatkowej infrastruktury dla pieszych i rowerzystów, przejazdów oraz wjazdów awaryjnych, a także systemów odwodnienia i ochrony środowiska. Realizacja projektu o wartości 378 mln zł ma potrwać 45 miesięcy.

Zaniepokojeni mieszkańcy sprawdzali, które nieruchomości pod drogę zabierze im Skarb Państwa.

Na spotkaniu ze zgromadzonymi tłumnie mieszkańcami przedstawiono mapę inwestycji. Droga będzie biegła przez tereny intensywnie wykorzystywane rolniczo. Wzbudza to silny niepokój mieszkańców. Wskazywali, że w okolicy od dawna panuje „głód ziemi”, a wywłaszczenia gruntów to dla nich przede wszystkim utrata możliwości dalszego zarobkowania. – Dlaczego za pola pod Wrocławiem płaci się więcej niż za grunty na dalszych odcinkach trasy? Skąd takie niesprawiedliwe stawki? – dopytywali rolnicy, obawiając się bardzo niskich odszkodowań.

– Wysokość odszkodowań zostanie ustalona w oparciu o wyceny rzeczoznawców majątkowych – poinformował Jacek Dzikowski, zastępca dyrektora ds. inwestycji wrocławskiego oddziału GDDKiA. Przyznał, że obecnie nie może podać dokładnych kwot. Wartość nieruchomości zostanie oszacowana na podstawie tzw. wartości rynkowej. – Jej określenie wymaga od rzeczoznawców uwzględnienia wielu uwarunkowań – zastrzegł J. Dzikowski.

Zgromadzeni dopytywali, czy jeżeli wszyscy mieszkańcy wyrażą swój sprzeciw, to budowa drogi może zostać zablokowana. GDDKiA nie pozostawiła złudzeń – protesty będą nieskuteczne, a opór grozi interwencją komornika i policji. J. Dzikowski nakłaniał jednocześnie do wcześniejszego, dobrowolnego wydawania nieruchomości. – Właściciele uzyskają 5-procentowy bonus od wartości wycenionej nieruchomości – zachęcał.

Odszkodowanie za wywłaszczenie gruntów pod S8 – jak je powiększyć?

Warto zwrócić uwagę na aspekty, do których GDDKiA na spotkaniu nie odniosła się w szczegółowy sposób. Przede wszystkim, odszkodowanie w pełni nie wynagrodzi utraty ziemi. Wartość gruntów jest ustalana w oparciu o ceny rynkowe z założeniem dobrowolnej sprzedaży, co nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji przymusowego wywłaszczenia. Utrata ziemi wiąże się dla rolników z brakiem możliwości dalszego zarobkowania. Dodatkowo, wyłaniani na podstawie przetargów rzeczoznawcy (kryterium wyboru jest niska cena) dokonują często wycen pospiesznie i bez dochowania staranności. Powoduje to, że w ich operatach szacunkowych (dokumentach z wyceną) pojawiają się błędy. Praktyka niestety pokazuje, że nieprawidłowości skutkujące zaniżeniem wartości odszkodowań są nagminne.

Aby uzyskać wyższe odszkodowanie, konieczne jest zatem działanie z wyprzedzeniem. Rolnicy powinni sięgnąć po pomoc prawną i zlecić niezależną wycenę nieruchomości jeszcze przed wydaniem decyzji ZRiD. Po jej uzyskaniu procedury będą zbyt zaawansowane, aby skutecznie zakwestionować kwotę odszkodowania. Wraz z nadaniem decyzji tzw. rygoru natychmiastowej wykonalności (standardowa praktyka) inwestor może od razu przejąć ziemię i rozpocząć budowę. Na zamówienie niezależnego operatu szacunkowego, który uwzględni wszystkie cechy wpływające na cenę nieruchomości, może nie być już czasu. Odwołanie od decyzji o wysokości odszkodowania wymaga także szczegółowego uzasadnienia – a tym samym wsparcia doświadczonej kancelarii prawnej. Bez odpowiedniej argumentacji ryzyko nieuwzględnienia wniosku jest bardzo wysokie.

Warto pamiętać, że budowa drogi S8 zostanie zrealizowana niezależnie od sprzeciwu właścicieli gruntów, a przebiegu trasy nie można już negocjować. Obecnie jedynym sposobem działania jest walka o jak najwyższe odszkodowanie.