Zmiany dotyczące instytucji przedawnienia i zajęcia rachunku bankowego przez komornika

W dniu 31 maja 2017 r. Ministerstwo Sprawiedliwości złożyło projekt zmian kodeksu cywilnego, kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta, który głównie będzie dotyczyć skrócenia terminu przedawnienia oraz wzmocni ochronę interesów konsumentów.

Krótszy termin przedawnień roszczeń

W swoim projekcie resort przewiduje skrócenie terminów przedawnienia roszczeń majątkowych. Podstawowy termin przedawnienia ma zostać skrócony z 10 do 6 lat.

W przypadku roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz czynszu najmu i dzierżawy termin nie zostanie zmieniony i ma nadal wynosić 3 lata.

Skrócony natomiast zostanie termin przedawnienia po wydanym przez sąd wyroku lub nakazie zapłaty – z 10 do 6 lat. Oznacza to, że wierzyciel miałby maksymalnie 6 lat na wszczęcie postępowania egzekucyjnego po wydaniu przez sąd korzystnego dla niego wyroku.

Nowelizacja ma także objąć zasady ustalania początku i końca biegu przedawnienia. Obecnie początek biegu przedawnienia jest ściśle związany z wymagalnością roszczenia. Po zmianach początkiem biegu przedawnienia będzie dzień, w którym wierzyciel dowiedział się o roszczeniu i osobie zobowiązanej do jego spełnienia.

Takie rozwiązanie gwarantuje większą ochronę interesów wierzyciela. Jako koniec biegu przedawnienia będzie przyjmowany ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym upływa termin przedawnienia. 

• Skuteczna firma windykacyjna

Zmiany dotyczące przerwania biegu terminu przedawnienia

W pierwotnym projekcie, Ministerstwo wskazywało również na konieczność zmiany zasad dotyczących przerwania biegu terminu przedawnienia. Jak pisałam w jednym z moich artykułów – Ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego, do przerwania i biegu od nowa terminu przedawnienia może dojść np. w przypadku uznania przez dłużnika roszczenia, wszczęcia mediacji, czy zawezwania do próby ugodowej.

Resort planował znowelizować przepisy dotyczące złożenia przez wierzyciela wniosku o zawezwania do próby ugodowej, aby po takim wniosku termin przedawnienia nie biegł na nowo, a jedynie ulegał zawieszeniu do czasu zakończenia sprawy. Najprawdopodobniej resort powróci do tego pomysłu i za kilka lat spróbuje go wdrożyć w życie.

• Przedawnienie długu – czy windykacja jest możliwa?

Zmiany w kodeksie postępowania cywilnego

Z kolei pierwsza planowana zmiana kodeksu postępowania cywilnego ma polegać na tym, że to sąd z urzędu ma badać, czy roszczenie nie uległo przedawnieniu i nie będzie do tego potrzebna żadna czynność dłużnika.

Tym samym, zanim sąd wyda nakaz zapłaty, będzie musiał zbadać wszystkie okoliczności pod kątem oddalenia powództwa z uwagi na ewentualne przedawnienie. W przypadku wątpliwości będzie musiał wyznaczyć rozprawę, aby wysłuchać dłużnika, a co więcej, to wierzyciel będzie musiał wykazać, że jego roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Egzekucja komornicza z rachunku bankowego

Dodatkowa zmiana kodeksu postępowania cywilnego, ma dotyczyć egzekucji komorniczej z rachunku bankowego. Od 8 września 2016 r. obowiązuje przepis, na mocy którego komornik może zająć rachunek bankowy dłużnika drogą elektroniczną.

Obecnie banki są zobowiązane do bezzwłocznego przekazania komornikowi zajętej kwoty, co uniemożliwia podjęcie przez dłużnika obrony, nawet jeśli zajęcie jest bezzasadne gdyż dług został uregulowany lub roszczenie jest przedawnione. Zgodnie z projektem Ministerstwa Sprawiedliwości kwota, którą zajął komornik, nie trafi na konto komornika wcześniej niż po upływie 7 dni.

Zmiany w ustawie o prawach konsumenta

Na uwadze należy również mieć nowelizację ustawy o prawach konsumentów. Projekt przewiduje dodanie nowego rozdziału 5a zatytułowanego jako “przedawnienie roszczeń przeciwko konsumentom”.

Zgodnie z artykułem 43a, „po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, chyba że zrzeka się on przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne”.

Zmiany polegają na wprowadzeniu odrębnych zasad przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentowi. Rozwiązanie zawarte w ww. przepisie przesądza zatem, że ustawowym skutkiem upływu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi będzie przekształcenie się tego roszczenia w zobowiązanie naturalne. Z tą chwilą następować będzie niemożność dochodzenia jej przed sądem.

Początkowo nowelizacja miała wejść w życie w połowie 2017 r., ale przewiduje się, że nastąpi to na koniec bieżącego roku.