Wniosek o uzasadnienie wyroku na gruncie znowelizowanych przepisów k. p. c.

Wniosek o uzasadnienie wyroku sprawy cywilnej do dnia 7 listopada 2019 r. nie przysparzał większych problemów nawet stronie, która występowała przed sądem bez profesjonalnego pełnomocnika. Wystarczającym było zachowanie ustawowego terminu, oznaczenie stron postępowania oraz wskazanie sygnatury sprawy.

Po znowelizowaniu przepisów procedury cywilnej sprawa – pozornie – komplikuje się, a treść niniejszego artykułu przybliży zmiany i nowe wymogi formalne, które należy mieć na uwadze, aby prawidłowo złożyć wniosek o uzasadnienie wyroku.

Kolejnym novum jest obowiązek wynikający z art. 328 § 3 k.p.c., a który dotyczy wskazania, czy pisemne uzasadnienie ma dotyczyć całości wyroku czy jego części, w szczególności poszczególnych objętych nim rozstrzygnięć. W ostatnim przypadku strona powinna wskazać, które rozstrzygnięcia mają zostać uzasadnione. Powinna je określić takimi jednostkami redakcyjnymi, jakie zostały użyte w wyroku (np. punkty, litery), aby wyeliminować wątpliwości co do zakresu wniosku.

Nowe brzmienie art. 328 k.p.c. ma za zadanie odciążyć sędziów poprzez ograniczenie zakresu uzasadnień, które do tej pory musiało być pełne i odnosiło się do całego rozstrzygnięcia, podczas gdy strona przegrała tylko w części (np. co do jednego z roszczeń), czy też wówczas gdy skarżący nie kwestionuje ustaleń faktycznych, a jedynie zastosowanie prawa materialnego.

Wniosek o uzasadnienie wyroku – powołane przepisy

Powołany przepis daje więc możliwość złożenia ograniczonego wniosku o uzasadnienie, gdyż nie musi on dotyczyć całości wyroku, ale jego części. W założeniu ma to przyspieszyć czas oczekiwania na uzasadnienie, który zgodnie z art. 329 § 2 k.p.c. wynieść powinien dwa tygodnie, jednak realia polskiego sądownictwa dalekie są od założeń ustawodawcy.

Konsekwencje nieuiszczania opłaty w kwocie 100 zł są bardzo daleko idące, które w ostateczności mogą pozbawić strony prawa do wniesienia apelacji. Zgodnie bowiem z art. 328 § 4 k.p.c. Sąd odrzuca wniosek niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub dotknięty brakami, których nie usunięto mimo wezwania.

Dodać przy tym należy, że jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku ma braki formalne lub fiskalne, przewodniczący powinien w wyznaczonym terminie wezwać do ich uzupełnienia – a dopiero wówczas po bezskutecznym upływie terminu odrzucić wniosek o uzasadnienie wyroku. Praktyka sądowa pokaże jednak, czy sądy będą podchodziły rygorystycznie do obowiązku uiszczania opłaty i wezwą do jej uiszczenia, czy biorąc pod uwagę literalne brzmienie art. 25 b ustawy o kosztach sądowych, wniosek od razu odrzucą.

W przypadku wniesienia apelacji, uiszczoną opłatę od wniosku o doręczenie wyroku wraz z uzasadnieniem zalicza się na poczet opłaty od środka zaskarżenia. Ewentualna nadwyżka nie podlega zwrotowi (art. 25b ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

Przykładowo więc, jeżeli zostanie wniesiona apelacja od wyroku, zgodnie z którym oddalone zostało powództwo o zapłatę kwoty 30.000 zł, to skarżąc cały wyrok należałoby uiścić opłatę w kwocie 1.400 zł (wartość przedmiotu zaskarżenia = 30.000 zł * opłata stosunkowa 5% = 1.500 zł, od tego odejmujemy uiszczoną już opłatę od wniosku o uzasadnienie wyroku czyli 1.500 zł – 100 zł = 1.400 zł).

Natomiast jeżeli niezadowolona z wyroku strona chciałaby złożyć apelację od wyroku, zgodnie z którym zasądzono od niej kwotę 400 zł to winna uiścić opłatę stałą w kwocie 30 zł. Nie mniej jednak, skoro wcześniej uiściła już kwotę 100 zł od uzasadnienia wyroku, a opłata ta zaliczona została na poczet środka zaskarżenia, to dodatkowej opłaty już nie uiszcza. Nadwyżka (100 zł opłata od wniosku – 30 zł opłata stała = 70 zł) nie zostanie jej jednak zwrócona. 

Na koniec wskazać należy, że nie uległ zmianie termin, w którym należy złożyć wniosek o uzasadnienie wyroku. Pamiętać więc należy, że wciąż podstawowym terminem do złożenia wniosku o uzasadnienie jest tydzień od dnia ogłoszenia sentencji wyroku, natomiast jeśli wyrok doręcza się z urzędu, termin od doręczenia wyroku liczy się od dnia jego doręczenia.